«میسون»، مادر یزید، زنى ناشایست بود که طبق گواهى بسیارى از منابع تاریخى از راه نامشروع یزید را به دنیا آورد؛ گرچه معروف آن است که معاویه پدر یزید است. پس از آنکه معاویه از میسون جدا شد و یزید را به طایفه میسون فرستاد، افزون بر اخلاق ظاهرى بادیه نشین و صحراگزینى در یزید خصوصیاتی چون علاقه به شکار، اسب سوارى، تربیت حیوانات و بازى با سگ و میمون، شرابخوارى، رقص، سگبازى و خوشگذرانى جزء طبیعت وجودى وى در آمد.
علاقه چشمگیر یزید به شعر و شعرسرایى و توصیف مى، مىگسارى و معشوقه در اشعار او بیانگر روحیهاى به دور از سیاست و حکومت است. او از شجاعت، دلاورى و رزمهاى مشهور قبیلهاى بهرهاى نداشت و از ویژگىهاى گذشتگان خود همچون «عتبه» و «ولید» و یا عموى خود «شیبه» به کلّى دور بود؛ اما از نظر عیّاشى، خوشگذرانى، لهو و لعب شیفتگى خاصّى از خود نشان مىداد.
علامه حلی در صفحه 95 از «منهاج الکرامه» درباره یزید اینگونه مینویسد: «مردم در دریاى خون شناور بودند به طوری که خون به قبر رسول خدا(ص) رسیده، روضه و مسجد پر از خون شده بود. بعد از آن به دستور یزید در شهر مکّه منجنیقها نصب کرده کعبه را آتش زده و ویران کردند. در حالى که رسول خدا فرموده بود: «قاتل حسین در تابوتى از آتش بوده و نصف عذاب اهل دنیا را مىچشد، به طوری که دست و پایش را به زنجیرهاى آهنین بسته او را با سر میان آتش می افکنند».
سید بن طاووس در لهوف درباره عاقبت و سرانجام یزید می نویسد: «یزید روزی با اصحابش به قصد شکار به صحرا رفت. به اندازه دو یا سه روز از شهر شام دور شد، ناگاه آهویی ظاهر شد... یزید به اصحابش گفت: خودم به تنهایی در صید این آهو اقدام میکنم کسی با من نیاید. آهو او را از این وادی به وادی دیگر میبرد. نوکرانش هر چه در پی او گشتند اثری نیافتند. یزید در صحرا به صحرانشینی برخورد کرد که از چاه آب میکشید. او مقداری آب به یزید داد ولی بر او تعظیم و سلامی نکرد...
یزید گفت: اگر بدانی که من کیستم بیشتر مرا احترام میکنی! آن اعرابی گفت: ای برادر تو کیستی؟ گفت: من امیرالمومنین یزید پسر معاویه هستم. اعرابی گفت: سوگند به خدا، تو قاتل حسین بن علی(علیهماالسلام) هستی ای دشمن خدا و رسول خدا.
اعرابی خشمگین شد و شمشیر یزید را گرفت تا بر سر یزید بزند، اما شمشیر به سر اسب خورد، اسب در اثر شدت ضربه فرار کرد و یزید از پشت اسب آویزان شد. اسب سرعت میگرفت و یزید را بر زمین میکشید، آنقدر او را بر زمین کشید که او قطعه قطعه شد. سپاهیان یزید در پی او آمدند، اثری از او نیافتند، تا این که به اسب او رسیدند فقط ساق پای یزید روی رکاب آویزان بود...
دؤرهمـی گل حسین دوشمن آلدێ
قوْلـلارێمــێ جفـــا ایلـــه سالـــدێ
تــرک قێـل خئیمـهنـی گـل آمانـدێ
چـوْخ یـۇبـانمـا گـؤزۆم یوْلدا قـالـدێ
گل حسین گل حسین گل حسین جان(2)
شیریوی سالدێ دوشمن کمنده
حئیف اوْلا یوْخدۇ قوْللار بدهنده
سسلهدیم من سنی داده تئز گل
ساغ گؤزۆمدهن اخا اوْخ دگهنده
تــرک قێـل خئیمـهنـی گـل آمانـدێ
چـوْخ یـۇبـانمـا گـؤزۆم یوْلدا قـالـدێ
گل حسین گل حسین گل حسین جان(2)
سوز-ی-دل بللیدی گؤزیاشێمدان
اؤللـهم ال چکمهرهم قارداشێمدان
گؤردۆ قوْلسۇز منی نوفل-ی-دون
وۇردۇ آهن عمودی باشێمدان
تــرک قێـل خئیمـهنـی گـل آمانـدێ
چـوْخ یـۇبـانمـا گـؤزۆم یوْلدا قـالـدێ
گل حسین گل حسین گل حسین جان(2)
هارداسان ای نئگار-ی-دلآرا
محشر اوْلدۇ من-ی-زاره برپا
مرکب اۆستهن دۆشهن وقته قوْلسۇز
قوْللارێن آچدێ مئیداندا زهرا
تــرک قێـل خئیمـهنـی گـل آمانـدێ
چـوْخ یـۇبـانمـا گـؤزۆم یوْلدا قـالـدێ
گل حسین گل حسین گل حسین جان(2)
پرچمی سن گل آل نوکروندان
عاشئق-ی-خسته-وْ-مضطروندان
نعشیمی خئیمهگاهه آپارما
چوْخ خجل اوْلمۇشام اصغروندان
تــرک قێـل خئیمـهنـی گـل آمانـدێ
چـوْخ یـۇبـانمـا گـؤزۆم یوْلدا قـالـدێ
گل حسین گل حسین گل حسین جان(2)
ای ائدهن زنده دین-وْ-صلاتی
قوْیدۇم حئیرهتده آب-ی-حیاتی
ایچمئیینجه حسین سن سرین سۇ
ایچمهرهم اؤلسهم آب-ی-فراتی
تــرک قێـل خئیمـهنـی گـل آمانـدێ
چـوْخ یـۇبـانمـا گـؤزۆم یوْلدا قـالـدێ
گل حسین گل حسین گل حسین جان(2)
قوْشار: فرهاد فکری
یاتمـا ای مرد-ی-مئیـدان ابوالفضـل
کشتهی-ی-راه-ی-قرآن ابوالفضـل
قالمێشام یارهلـی باشـۇن اۆستـه
اللـریـم بئلــده گیـریـان ابـوالفضـل
شبنم-ی-سُرخ اوْتۇرمۇش یۆزۆنده
یاس دۇتۇب یاسمن گۆلشن آغلێر
سۇ کیمی تئللروندان سۆزۆر قان
تئشنه قێزلار کیمی سوسن آغلێر
گؤر نه احواله قالمێش حسینون
حالیمه دورهده دوشمن آغلێر
آی کیمی گۆل جمالون اوْلۇبدۇر
قان محاقینده پئنهان ابوالفضل
گل دیله بیر حسینی دانێشدێر
قلبیمین باشێنێ غۆصصه یاردێ
آغلادێم قانیوی ساغ گؤزۆندهن
گؤزلریمدهن آخان سئل آپاردێ
گؤز آچێب باخمێسان هئچ حسینه
ساق گؤزۆنده مگر یاره واردی
قاره گؤزلردهکی قانه اوْلسۇن
منده قێزلاردا قۇربان ابوالفضل
چال سێنان شهپرون قۇملار اۆسته
قان سپیلسین بۇ صحرا بزهنسین
گلسه مئهمان جناندان بۇ دشته
قصریوین فرشینی قوْی بَیهنسین
زینیدهن دۆشسه توْپراقه پئیکر
پنجه ایستهر بدهن راحت اوْلسۇن
پنجهسیز توْپراق اۆسته دۆشهنده
تاب ائدیبسهن نئجه جان ابوالفضل
بۇ سؤزۆ آل-ی-عئصمت بیلیبدی
ین اوممید-ی-حرمسن اوَلدهن
آلدێ ادرکنی صوتون حَرَملر
خئیمهده عرصهگاه-ی-جَدَلدهن
سن اوْلان خئیمییه جمع اوْلۇبلار
آتدێلار جومله سۇ جامین الدهن
ایستهمیر تئشنه قێزلار سۇ سندهن
آچ گؤزۆن یاتما عطشان ابوالفضل
تاپماغا سۇ کنارینده جیسمون
گلمیشهم سن گلهن یوْللارۇندان
ای وفا سروی اؤپدۆم یوْل اۆسته
ظۆلم-ی-خنجر سالان خوْللارۇندان
مشگیدهن سۇ آخان تک آخێر قان
توْپراقا قطع اوْلان قوْللارۇندان
خئیر-ی-مقدم یازێبدێر حسینه
قوْللارۇندان آخان قان ابوالفضل
بیر ائله حالدادێ یئرده جیسمون
سانکی گۆلزار-ی-ایمان داغێلمێش
قامت-ی-سرو-ی-رعنا یاتێبدێر
لالهی-ی-باغ-ی-ریضوان داغێلمێش
یاکی شیرازهدهن خارج اوْلمۇش
یئرده گویا کی قرآن داغێلمێش
جیسمیوی حمل ائدهم خئیمهگاهه
یوْخدۇ واللاهی امکان ابوالفضل
قوْشار: هادی اردبیلی
زینبیـم گـل عـلمـداریـم اؤلــدۆ
با شهامت سپهــداریـم اؤلــدۆ
منتظر قالماسێن شیرخواریـم
قهــرمـان-ی-وفـاداریـم اؤلـدۆ
هم ساغێندان گئچیب هم سوْلۇندان
دؤنمئییبدیر ولی حق یوْلۇندان
سینهسی اۆسته پرچم اسیردی
قان سۆزۆردۆ یئره هر قوْلۇندان
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
قان بۇ غمده گرهک قلبه دوْلسۇن
وار یئری گۆل گۆلۆستاندا سوْلسۇن
خئیمهسینین یاتێردێن ستونین
قارداشێم اؤلدۆ باشۇن ساغ اوْلسۇن
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
با شهامت سپهداریم اؤلدۆ
یاندێرێر قلبیمی اوْخ سؤزۆندهن
ماجراسین ائشیتدیم اؤزۆندهن
گوئیا تلّه ساری باخێرمێش
اوْخ دگیب ناگهان ساغ گؤزۆندهن
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
سینهسی یارهلی باش یارالێ
ائیلهییب آلنێنێ داش یارالێ
حقّی وار اؤلمهگه گؤرسه قارداش
جان وئریر تئشنه قارداش یارالێ
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
اوْخ دگیبدیر اوْلۇب مشگی پاره
مشگینه آغلئیور گؤزده یاره
غئیرته باخ اوْ حالتده گؤردۆم
آختارێر اصغره راه-ی-چاره
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
گؤردۆم آغلێر دئییر جان رقیّه
یوْللارا باخما حئیران رقیّه
گئت ربابه دئنهن باغلا قاره
اصغره یوْخدۇ درمان رقیّه
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
پرچمین ساخلئیوب سینه اۆسته
گوئیا گۆل دۇرۇب دسته دسته
گؤرجهیین ایستهدی قالخا یئردهن
پئیکری یارهلی خسته خسته
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
یات دئدیم یات ادبلی وزیریم
یات شرافتلی غئیرتلی شیریم
نئیلیرهم گۆنده باتسا باتێبدێر
باتدێ علقمده ماه-ی-مُنیریم
زینبیم گل علمداریم اؤلدۆ
با شهامت سپهداریم اؤلدۆ
قوْشار: حسین غفّاری اردبیلی
منیم گۆل تک سوْلان اوْغلۇم
علـی لایلای بــالام لایلای
جفـادهن اوْخــلانـان اوْغلـۇم
علـی لایلای بـالام لایلای
عطش سنده نمایاندور
عجب حالون پریشاندور
بوْغازۇن پئیکرون قاندور
علی لایلای بالام لایلای
ستمله باغریقان اوْلدۇن
خَدَنگه سن نیشان اوْلدۇن
آچۆب گۆل تک خزان اوْلدۇن
علی لایلای بالام لایلای
یئتیب چوْخ ظۆلم قاتلدهن
آتێب اوْخ چونکو غافلدهن
سنی سالدێ اوْغۇل دیلدهن
علی لایلای بالام لایلای
سنی گتدیم بۇ مئیدانه
وئرهم سۇ لعل-ی-عطشانه
باتێب جیسمون قێزێل قانه
علی لایلای بالام لایلای
آنان آغلار فراقوندان
کنار اوْلدۇن قۇجاغێندان
اؤپهنمهز گۆل دوْداغۇندان
علی لایلای بالام لایلای
منیم قلبیم باشێ یاندێ
کؤمکلر جومله دوْغراندێ
بوْغازۇن بئیله اوْخلاندێ
علی لایلای بالام لایلای
اۇزاق دۆشدۆن گۆلۆستاندان
بوْیاندێ جیسمون آلقاندان
سۇ ایچدون نوک-ی-پئیکاندان
علی لایلای بالام لایلای
شهید اوْلدۇن لبون عطشان
بوْغازۇندان آخێر آلقان
سنی وئردیم قۇزۇ قۇربان
علی لایلای بالام لایلای
باتێبدێر قانه روخسارون
گۆزهلدیر رنگ-ی-گۆلنارون
اوْغۇل بوْش قالدێ گهوارون
علی لایلای بالام لایلای
قوْشار: مضطر اردبیلی
عطشان قـالێب گـۆل تک سـوْلان
لایلای اصغریم ای وای اصغریـم
ای قــان ایـچیـب سـیـــراب اوْلان
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
کیم بئشیکدهن آلدێ یئرین
توْپراقلارا سالدێ یئرین
سینهمده بوْش قالدێ یئرین
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
دهرین گۆلۆ سوْلسۇن اوْغۇل
سوْلسۇن خزان اوْلسۇن اوْغۇل
بیکس آنان اؤلسۆن اوْغۇل
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
منی دئمهزدیم آتاسان
قێرمێزێ قانه باتاسان
لایلای دئییم یاتاسان
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
سن یاخشێ شیرین دیلیدین
خوْش اوْخۇیان بۆلبۆلیدین
گل آخیرینجی گۆلیدین
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
اوْخ سنی بیتاب ائلهییب
آلوده-ی-خواب ائلهییب
قانیله سیراب ائلهییب
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
ای تازه گۆل تازه نهال
حالین اوْلۇبدۇ حال به حال
خێردا بالام یات یۇخۇن آل
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
سسلهر سنی دادرسین
سس وئر اگر وار نفسین
اؤلمهمیسهن نوْلدۇ سسین
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
سینهم نهدن داغلامێسان
شیرین سۆده باغلامێسان
توْخسان مگر آغلامێسان
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
بئیله خراب ائتمه منی
بیصبر-وْ-تاب ائتمه منی
دیلدن کباب ائتمه منی
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
ای آهوی-ی-وادی-ی-شوق
بوْینۇندا وار رشتهی-ی-ذوق
قاندێر بۇ یا قێرمێزێ طوق
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
من غرق-ی-بحر مُحنم
صرّاف-ی-شیرین سُخنم
دییهن اؤزگهدیر نه منم
لایلای اصغریم ای وای اصغریم
قوْشار: صرّاف
دوْلان قـانیلــه قــوْنـداقــێ
علی لایلای بالام لایلای
قێــزاردان قـانـێ توْپـراقی
علی لایلای بالام لایلای
گۆلۆستانین گۆلۆ سوْلسۇن
پوْزۇلسۇن پایمال اوْلسۇن
بالا سنسیز روباب اؤلسۆن
علی لایلای بالام لایلای
الیمدهن کیم سنی آلدێ
بئله توْپراقلارا سالدێ
آنان یاخشێ ملهر قالدێ
علی لایلای بالام لایلای
آنا دهرین بلاسیندهن
دؤنهرمیش اؤز بالاسیندهن
علی لایلای بالام لایلای
اێشێقلێ اۇلدۇزۇم آتدێن
منی توْپراقیده یاتدێن
نه تئز چێخدێن، نه تئز باتدێن
علی لایلای بالام لایلای
آنان بۇ حالت-ی-زارون
گؤرۆب اوْلدۇ گیریفتارون
دۇ گل بوْش قالدێ گهوارون
علی لایلای بالام لایلای
سنی بیحال ائدهن اوْخدۇ
یانان بۇ حالیوه چوْخدۇ
ولی لایلای دییهن یوْخدۇ
علی لایلای بالام لایلای
کؤنۆل دردینله سرخوْشدور
قۇجاقیمده یئرون بوْشدۇر
اؤزۆم لایلای دییهم خوْشدۇر
علی لایلای بالام لایلای
مگر دوشمن امان وئردی
سنه رحمین نیشان وئردی
گؤرۆب سۆد یوْخدۇ قان وئردی
علی لایلای بالام لایلای
علی سنسیز سنی آندێم
سمندر تک اوْدا یاندێم
سسیمه سس وئر اوْدلاندێم
علی لایلای بالام لایلای
شل اوْلسۇن قاتلون آخر
خزان ائتدی گۆلۆن آخر
نوْلۇب شیرین دیلون آخر
علی لایلای بالام لایلای
اوْیان درد-وْ-بلان آللام
دۇرۇنجا سن اوْیاق قاللام
کئشیکچین من اؤزۆم اوْللام
علی لایلای بالام لایلای
سۆدیلهن دوْلدۇ پئستانیم
دور ای شمع-ی-شبستانیم
بهار-ی-باغ-وْ-بوْستانیم
علی لایلای بالام لایلای
بۇ صرّاف-ی-سییهنامه
یئتیردی شئرین اتمامه
یینه باشدان یازار خامه
علی لایلای بالام لایلای
قوْشار: صرّاف
الیم اۆسته شیرخواره، بالام اوْخلانێبدێ زینب
ال آیاق چـالانـدا اصغـر، اۆرهگیم یانێبدێ زینب
دئ روبابه ائیلهمهز ناز سنه سۆد امهر دوباره
بوْیانێب قومادی قانه بوْغازینه دگدی یاره
قالاجاق همیشه خالی، بیلیرهم اوْ گاهواره
پر آچێب اۆچۆب بهئشته، قوْنا یوْللانێبدێ زینب
باجێ مُرغ-ی-دل بۇ چؤلده قفس-ی-جهانی آتدێ
نه گؤزۆن آچێب اوْیانماز، قانێنا بوْیاندێ یاتدێ
دوْلانێب هیلال-ی-ماهیم، الیم اۆسته چێخدێ باتدێ
آلێشێب فراق اوْدۇندا اۆرهک اوْدلانێبدێ زینب
دئ روبابه گلمهز اصغر، آلاجاق کمین قۇجاقه
اوْنۇلان حسین قوْیۇبدۇر باجێ بیر دوْداق دوْداقه
باجێ من گلهنده قێزلار، قوْل آچێب گلیب قباقه
بۇ امامت حقّین اعداء، جمع اوْلۇب دانێبدێ زینب
بیری اوْلمادێ بۇ چؤلده بالامێ آلا الیمدهن
اۇجالێب سمایه آهیم، باجێ یارهلی دیلیمدهن
بۇ حسین کئچیبدی جاندان چکیلیب الیم ائلیمدهن
سۇ یوْلۇ حسینه گؤردۆن، نئجه باغلانێبدێ زینب
باجێ جوشه گلدی قانێم، بالامێن چێخاندا جانی
اوْخا باخدێ بۇ حسینین، باشا یئتدی امتحانی
نظر ائیله اللریمدهن بوْیادێ بۇ قان هوانی
بۇ خییامیده عزاسی، اوْدۇ باشلانێبدێ زینب
دایانێب اوْ قان هواده، باجێ روز-ی-محشر اوْلسۇن
شُهدا دؤشۆنده قانێ، چو مئدال-ی-اکبر اوْلسۇن
اوْ مئدال-ی-پُربهایه، یازێلان پئیمبر اوْلسۇن
بالامێن اوْدۇر هواده، قانێ ساخلانێبدێ زینب
اوْ قانێن جلالی چوْخدۇر باجێ سهل سانماق اوْلماز
علم-ی-یزیدی یێخدێ، اوْ علم باجێ اۇجالماز
منی سربلند ائدیبدیر باجێ یئرده قانی قالماز
اۆرهگیم بۇ کربلاده نئجه داغلانێبدێ زینب
باجێ مُهر ائدیبدی اصغر، قانێ دفتر-ی-حسینی
بَشره ائدیبدی ثابت، چون علی ولایتینی
بۇ قانێن شراره ناری سالا شامه شور-وْ-شینی
بوْغازێ کیمین حسینین دیلی اوْخلانێبدێ زینب
قوْشار: ثابت اردبیلی
گل عُقابیدهن یێخێلدێم، بابا ارض-ی-کربلایـه
قالێـب اکبـرون آراده تئـز اؤزۆن یئتیـر هـرایه
اوْ گـۆلـه وارێمـدێ بنــزهر قێـرێلێبــدێ خـول بۇداقدان
سارالێبدێ شاخ-وْ-برگیم قان آخێر سۇسۇز دوْداقدان
نئجه گؤر دوچار-ی-خارهم، بابا دۆشمۆشهم آیاقـدان
گتیـریــب بـابـام پئیمبــر، ســۇ اؤزۆ سـۇسـۇز فدایه
اوْ قدهر وۇرۇبلا یاره، سۇ کیمی راواندێ قانێم
یارا یاره اۆسته دگمیش یارالاندێ خسته جانیم
منه گل ترحّم ائیله سنه وار فقط گۆمانیم
یئتیر ای اومید-ی-عالم، اۆزۆنۆ بۇ غم فزایه
من اوْ اکبرم جمالیم رُخ-ی-مصطفیٰیه بنزهر
گۆل-ی-گۆلشن-ی-پئیمبر، گۆل-ی-باصفایه بنزهر
گۆل سُرخ تک یایاقلار داغێلان دمایه بنزهر
اوْلۇ جاری قان یۆزۆمدهن گئدیرهم بۇ گۆن بقایه
سنی گؤزلۆر اکبر اوْغلۇن بیلیسهن جمالی سوْلمۇش
قان آخێب دوْلۇب عُذاریم نئجه بحر موجه دوْلمۇش
بلی کوکب-ی-امامت یۆزۆ احمرانه اوْلمۇش
گۆنۆ گؤزلئییر سیتاره، آخێرێ بۇ نئینوایه
بۇ صدانی شمس-ی-عزّت ائشیدهنده رنگی سوْلدۇ
گؤزۆنه چکیلدی پرده نئجه چیشمه آب دوْلدۇ
دۇتۇلۇبدۇ مئهر-ی-تابان، غمی بینهایت اوْلدۇ
دئدی فوری ذوالجناحی گتیرین گئدیم مینایه
اوْ شهین جمالی سوْلدۇ دوْلانێب دؤنۆبدۆ زرده
بیر الی بئلینده گلدی گؤرۆب اکبرینی یئرده
اوْدۇ شاه-ی-کربلانین اۆرهگی گلیبدی درده
بۇیۇرۇب منیمده آهیم چێخێب ایندی نُه سمایه
نئجه رزمگاهه گلدی گئدیب الدهن ایختیاری
بلی ذوالجناحین اۆستهن یئره دۆشدۆ انکساری
دئدی وای اوْغۇل کسیلدی آتاوێن داخێ قراری
یۆزۆ اۆسته تا سۆرۆننهم عمل ائیلهرهم وفایه
قوْشار: حیرانی اردبیلی
علـی سـن کفن گئییبسهن، ائیلهسین نه چاره لئیلا
دایــان حســرتیلـه ائتسیـن، سنـه بیـر نیظـاره لئیـلا
منی گؤرمهگه گلیبسهن، بدنونده خلعت اوْغلۇم
آناوێلا بئش دقیقه، اوْتۇر ائیله صحبت اوْغلۇم
اله چوْخ چتیندی دۆشسۆن، بئله بیر سعادت اوْغلۇم
سنی گؤرسه قان ایچینده، گؤرهجک دوباره لئیلا
نئجه ائیلهییم تحمّل، بۇ فراق-ی-جاوداندا
منیم عزّتیم بیلیرسن، سنه بستهدیر جاهاندا
اۆرهگیم فرحلهنَردی، یۆزیوه باخان زاماندا
دۆشۆر ایندی گۆل یۆزۆندهن اَبدی کناره لئیلا
یئری وار غموندا نالهم، گر اۇجالسا آسمانه
صفحات-ی-زندگیمی، عوض ائیلهدی زمانه
بیلیرهم کی خوْش گۆنۆمدهن، منه قالمادێ نیشانه
نه قدهر وار عؤمری داییم، گلهر آه-وْ-زاره لئیلا
منی آغلادێر علاقهم، سنه کشفدیر قضایا
اۆرهگیم دۇتۇبدۇ رعشه، بدنیم اسیر سراپا
نفسیم دۆشۆبدۆ تنگه، اؤلۆرهم یوْخۇمدۇ یارا
یئری واردێ خئیمهلرده، دۆشه ایحتیضاره لئیلا
دانێشام سؤزۆم سنیله، اۆرهگیمده وار مفصّل
ولی ائیلیرهم خولاصه، سنی ائتمهرهم معطّل
بیلیرهم قَییتمهگۆن یوْخ، سنین ای قتیل-ی-اوّل
یاخێن اوْلدۇ باشه قاره، سالا بخت-ی-قاره لئیلا
سنی ای غزال-ی-زیبا، سالار اوْوچێلار کمهنده
باشێما سالار قرآنی، باشۇوا قێلێج اَنهنده
چێخارام اؤزۆمدهن اکبر، باشۇن اۆستۆنه گلهنده
نئجه تاب ائدهر باشۇندا، گؤره واردێ یاره لئیلا
دؤز اوْ قدری تار-ی-زۆلفۆن، علی بیر داراخلایێم گئت
قوْی اؤپۆم دوْداقلارۇندان، سنی بیر قۇجاقلایێم گئت
الیوی نئچه دقیقه، سینهم اۆسته ساخلایێم گئت
بۇ غموندا گؤر دۆشۆبدۆر، نه قدهر فیشاره لئیلا
قوْشار: انور اردبیلی
اکبـر دیلـه گـل، غمـزده لئیلانـی دانێشـدێر
آچ قانلێ گؤزۆن بۇ ائوی ویرانی دانێشدێـر
چسبنده ائدیب بیربیرینه لبلریوی قان
دیلدهن سنی نه نوع سالێب فرقهی-ی-عُدوان
یا اینکه سێنێب قلبون آنوْندان سنه قۇربان
دیندیرمه منی زینب-ی-عُلیانی دانێشدێر
قان پرده چکیب گیزلهنیب آی ماه جمالون
هرچه باخێرام گؤرمۆرهم اوْل هاشیمی خالون
هیجران یئلی خاموش ائلهییب شمع-ی-وصالون
سنسن آناوێن شمع-ی-فروزانی دانێشدیر
ای شمع-ی-شبستان سنی کیم ائیلهدی خاموش
قێرمێز سنه گئیدیردی آنوْن اوْلدۇ سییهپوش
باخدێقجا سنه محنت-وْ-دردیم ائلهییر جوش
قلبیم آلێشێر بۇ دل-ی-سوزانی دانێشدێر
کیم وار کیمه ایظهار ائلهییم دردیمی بیر بیر
منلهن دیله گلمیرسن اوْغۇل منده نه تقصیر
هئچ من دئمیرهم من آنوْوام بیر منی دیندیر
آغوشیوه آل اصغر-ی-عطشانی دانێشدێر
کم نور ائلهییبسهن گؤزۆمۆ ای دۇتۇلان آی
کشف ائیلییهبیلمهم سؤزۆمۆ ای دۇتۇلان آی
من کی دئمیرهم تک اؤزۆمۆ ای دۇتۇلان آی
بیر عدّه گؤزۆ یاشلێ پریشانی دانێشدێر
باخدۇقجا سنه ائیلهییرهم قلبدهن افسوس
عؤمریندهن ائدیب درد-وْ-غمون لئیلینی مأیوس
جیسمیم ائلهییب خسته اوْلان روحیمی محبوس
قوْیما علی روحیم اوْلا زندانی دانێشدێر
عفو ائیله اوْغۇل قالدێم اگرچه گئجه گلدیم
واللاهی اێشێقلێ گۆنۆم اوْلدۇ گئجه گلدیم
گلدیم باشێوێن اۆستۆنه امّا نئجه گلدیم
مندهن خبر آل سن بۇ قضایانی دانێشدێر
قوْشار: نخستین اردبیلی
گلئیدی لئیلی جانینه، گؤزۆن فداسی اکبریم
اوْلۇبدۇ باشێوێن قانێ، الون حناسی اکبریم
تالانمێسان ورق-ورق، چمنده یاسمن کیمی
جهانه بیر اوْغۇل گلهر، مگر دوباره سن کیمی
نه بیر آنا اسیر اوْلار، کمند-ی-ظۆلمه من کیمی
سالار شراره عالمه، اۆرهک نواسی اکبریم
اوْن سگگیز ایلدی من سنون، انیس-وْ-غمگسارۇوام
دیندیر منی گؤزل بالا، اسیر-ی-داغدارۇوام
سن مست-ی-کردگارسن، منده سنون خمارۇوام
دۇر دۇت الیمدهن ای منیم، الیم عصاسی اکبریم
عبانی یۆزدهن آچ باخێم، تئلوندا نقش اوْلان قانا
آنا دئ سسله سن منی، هوسله من دئییم جانا
اؤپۆم اوْ قانلێ گؤزلرون، سێزێلدایێم یانا-یانا
سالێندێ باشێمه دئییم اوْغۇل قاراسێ اکبریم
قوْیما اوْ قانلێ کێپرێگۇن، پرده چکه گؤز اۆستۆنه
بۇندان علاوه غملرون، کؤز قالێیا کؤز اۆستۆنه
قوْی بیر یارالێ باشێوێ، ایندی آلێم دیز اۆستۆنه
گؤر نئجه دیلده لئیلینین، وار اوْخشاماسێ اکبریم
دیداریوه اگر علی، گلهنده قالمێشام دالا
نفسدهن آز قالێر منی، بۇ غملی آیرێلێق سالا
ایجازه وئر یانا-یانا، آیاغێوێ اؤپۆم بالا
یوْخ سندهن اؤزگه لئیلینین، بیر آشناسێ اکبریم
دانێش بیرآز دیلونداکی، اوْلان ملالیوی بیلیم
هؤرۆگۆمۆ آچێم علی، دوْداغێوێن قانێن سیلیم
ثوابی واردێ لۆطف ائله، یۆزۆمه گۆل قێزێل گۆلۆم
اوْلسۇن گۆلهن یۆزۆن منه، وصلت نداسی اکبریم
درخت-ی-باغ-ی-عؤمریدهن، گۆل-ی-مُرادی درمهدیم
توْیۇندا لاله یاندێرێب، گلین هؤرۆگۆ هؤرمهدیم
بخت اوْتاغێن آچاندا سن، الی حنالی گؤرمهدیم
ساغالمایاندێ قلبیمین، بۇ بیر یاراسێ اکبریم
منیم اۆرهکده دردیمی، فراق اوْدۇن چکهن بیلهر
اوْغۇل دالێجا دائما"، یوْللارا گؤز تیکهن بیلهر
پرپر اوْلان گۆلۆن غمین، شئیدا بیلهر، اکهن بیلهر
آنانێ فوری پیر ائدهر، هیجران بلاسی اکبریم
باشیوه قاتلون وۇرۇب، جدّون علی کیمی یارا
اۆستۆمه قَیتهریب منیم، بخت آینامێ پارا-پارا
سن هارا نازنین اوْغۇل، قانه باتان عبا هارا؟
یاراشمئییر وجودیوه، بۇ توْی لیباسی اکبریم
دارێخدێ قلبیمین باشێ، دانێش منیله گۆل یۆزه
اوْ قاره زۆلفێوێ بالا، بۇ قدری سالما گۆل یۆزه
آدامسێزام، کؤمهکسیزهم، بیر باخ منیله گؤز-گؤزه
گلئیدی سینهمه دئییم، گؤزۆن قاداسێ اکبریم
قوْشار: سیّد تقی سیفی اردبیلی
گـۆن دۇتـۇلدێ باتدێ آی، گلـدی شب-ی-یلـدا یئـره
زولف-ی-زینبدن آخۇب، قان ظهر-ی-عاشورا یئره
پُر تلاطیم ائیلهدی، گـویـا سێنـۇب عرش-ی-خـودا
حنجهره خنجهر قوْیۇب، قاتیل؛ ائـدوب خنجهر نــوا
بوسـهگـاه-ی-حضــرت-ی-محمــودی اؤپــدۆ برمـلا
معجهرین باشدان سروب صدّیقهی-ی-کبری یئره
قانیلهن بیر دستهماز آلدێ، حۆسئن روکن-ی-نماز
خنجــهر آلتێنــدا ائـــدوب، آلـلاهـیلــهن راز-وْ-نییـاز
عاشیق-ی-قرآنیدیر، شاهنشه-ی-مولک-ی-حئجاز
جبـرئیــل امــر خـودا دهن گتـدی بیـر تغـرا یئــره
سایه سالدێ شهپهریندهن شاه-ی-دین اعضاسینه
قـان یــارالاردان آخار اولدی، آخـۇب صحـراسینـه
گـؤردی جبـریـل غــرق اوْلـۇبدۇر، لخته قان دریاسینه
باش آچۇب گلسون گرهک، پئیغهمبهر-ی-طاها یئره
عرض ائدوب آللاه سنه، گؤندهردی مندهن بیر سلام
وئـر ایجـازه دوْغـرانـان قـۇربـانـلارۇن ائتسـون قییـام
سجدهدن قالخێـزدێ باشێـن بـاخـدێ بـالایـه ایمـام
گؤردی سایه جبرئیـل، سالمێـش عجـهب تنهـا یـئره
نوطقه گلدی شهپهرون چـک سایـه سالمـا یارهیـه
شمس-ی-عالهم تؤکسۆن آتش خون-ی-بافوارهیـه
قـانیلــهن اوْخــلار چکـوب، اعضا دل-ی-صد پارهیه
یارهلـردهن قـان آخـۇب، یـازدێ بـۇ گۆن اینشا یئره
وئـرمیشـهم قـۇربـان جـوانانـی سۇسۇز ایسلامه من
ائیلهرهم خیدمهت کسیلمیش، باشیلهن احکامه من
قتـلگـَهـدهن گئتمـهرهم ائــی جئبرئیـل اخیـامـه مـن
خئیمــهده زولفــون یـوْلـۇب معجـهر آتـۇب افتـا یئـره
حضرت-ی-پئیغهمبـهریـن قانــۇنێنــێ ائحیـا ائــدهم
آیهی کهفـی جیدا اۆسته، گئدۇب معنــا ائــدهم
قانیمیلـهن مـن علی حقّین یازۇب اینشا ائـدهم
دۆشمۆشـهم آتدان سلـامــهت جبـرئیـل آیا یئـره
اۆچ یـاشێنـدا بیـر قێـزێـم وار زولفلهرین آلمێش اله
داغ-ی-اکبــر واردێ دیلــده، اوْخ وۇرۇبــدۇر حرملــه
قــوْلـلارێ باغلـێ مینیر اهـل-وْ-عیالیــم محمیلــه
آخمئیـۇب قـانێـم یـارالاردان بـۇ گـۆن بیجا یئــره
«ثابیتا» ال آت حۆسئینین دامهنیندهن دۇت اؤزۆن
آلتێ گوشه قبـریده قالـدێ سنون آغلار گـؤزۆن
هر مکاندا داییر ائتدی ماتهمـی نیسگیل سـؤزۆن
زینـبون آهـێ گتـوردی محشهر-ی-کبری یئره
قوْشار: اردبیللی ثابت
قافیلهیئ غم دوباره گلدی دشت-ی-نئینوایه
زینب-ی-سییاه معجـهر، تئزهدهن باتێب قـرایه
قبــر-ی-پـاکـه یئتمـهمیش کیـم، دۇردۇ بیــر ازهل دایـانــدێ
رنگی سوْلدۇ دۆشدۆ بیهوش، بسکی قلب-ی-زاری یاندێ
سپــدی ســۇ یــۆزینــه بیمــار، آچــدێ گــؤزلـهرین اوْیاندێ
چکـدی تـا اؤزیـن یـئتیــردی، قبـــر-ی-شـــاه-ی-کربـــلایــه
دیل آچاندا اووهل-ی-امر، اوْلمادێ دیلـی دانێشسێن
تـا گلیـب دئـدی بـرادهر، کاش کـی بـۇ زینب اؤلسۆن
من نئجه گؤرۆم مزارین، کاش گؤزلهریـم کوْر اوْلسۇن
هاردادێر اجهل کی وئرسین، عؤمریمی منیـم فنایـه
مــن فــدا سنیـن وفـاوا، ائــی عـزیز-ی-جان برادهر
باش گؤتۆر مزاریدهن دۇر، باشێمه اوْلـۇب نه کۆللـهر
سن اؤلهن سوْرا گؤرۆبدۆر، بۇ باجێن نه قاره گۆنلهر
دستگیر اوْلۇبدۇ شئمر-وْ-ائبن-ی-سعد-ی-بیحیایه
سن شهید اوْلۇب داغێلدێ، شؤکهت-وْ-جلال-وْ-جاهێم
اۆستۆمه قوْشۇن تؤکۆلدۆ، یاندێ جۆمله خئیمهگاهیم
چادریــم تالانــدێ بــاشــدان، اوْلمــادێ بیــر پنـاهیـم
تـاپمـادێـم اومـۇد قـارداش، یـالـوارێب گئـدیـم هـارایـه
باش آچێــق بــۆرههنــه نــاقــه، زینبــون سـوار اوْلۇبدۇر
کوفه دهن دییار-ی-شامه، شئمر-ی-دون دوْلانـدێرێبدیر
چارسوده خلق ایچینده، اهـل-ی-بئیتی ساخـلاییبـدیر
صف بئصهف ائدیب تماشا، دۆشمهن آل –ی مصطفییه
جۆمله غملهریندهن آرتێق، بیرجه غم منی آلێبـدێر
چوْخدۇ خیجلهتیم برادهر، نه دئییم بیلهن نوْلۇبـدۇر
بیــر رقیــه آدلــێ نـازلـێ، خورداجا قێزین اؤلۆبدۆر
آج خرابه تــوْپـراق اۆستـه، دردی یئتمـهدی دوایـه
ساچـلارێــم آغـاردێ غمــدهن، بسکــی آه-وْ-نـالـه قێلدێم
گؤزلهریم دۆشۆب اێشیقدهن، آغلادێم زئ بس کوْر اوْلـدۇم
اؤز ائـویمـی یاخشـێ یێخــدێـم، من نئجه بۇ دشته گلدیم
اینـدی گــؤر قالێبـدێـر حســـرهت، لئیلـی تـک آنــا بـالایــه
نائحــا حــۆسئینــه هــر کــس، زائــر اوْلســا اربـعیــن ده
وار یقین اوْ شخص-ی-مؤمئن، یوْخ هراسی جان وئرهنده
ائــی خــودا نصیــب ائیلــه، بیــرجــه اربعیــن گــۆنــۆنده
زائر اوْلسۇن اهل-ی-مجلیس، جۆمله شاه-ی-کـربـلایـه
شاعر: نائح
ائی گئچهن ایکی قوْلۇندان، صاحیب-ی-علهم قارداش
شـامیــدهن گلیـب گئتسیـن، یثـریبــه حــرم قــارداش
ائی آتام علی اوْغلۇ، ائی وفالی قارداشێم
دۇر پوْزۇلدۇ پرقاریم، ائی رشید علهمداریم
بیز گلهنده یثریب دهن بۇ بلالی صحرایه
پاسبانیدی یوْلدا، سن بنات-ی-زهرایه
ایندی یوْخ اوْلا اکبر، سرپرست-ی-لئیلایه
قالمایێب منه محرهم، بیر نفهر خدهم قارداش
ائی آتام علی اوْغلۇ، ائی مه-ی-بنی هاشم
قئبلهگاه-ی-آمالێم، ائی وفالی قارداشێم
سن شهید اوْلان گۆندهن، قان اوْلۇبدۇ گؤز یاشێم
دمبئدهم گلیب موجه، گؤزلهریمده یم قارداش
تا بۇ غملی صحراده، تاپدێ ال سنه لئشگهر
قارداشێم حۆسئن اؤلدۆ، یاندێ خئیمهلهر یئکسهر
قالمادێ بنی هاشم، قێزلارێندا بیر معجهر
سؤیدۆ آل-ی-اطهاری، فرقهیئ ظؤلهم قارداش
هاشمیلهر اهل-ی-شامه، گؤر نه دستگیر اوْلدۇ
مه جبین بالا قێزلار، باش آچێق اسیر اوْلدۇ
پاسبان خاتونه، فرقهیئ شریر اوْلدۇ
سرو قددیمی ائتدی، بۇ قضیه خم قارداش
بۇ سفرده اندوهیم، گرچه چوْخ مزید اوْلدۇ
قددیمی بۆکهن امما، مجلیس-ی-یزید اوْلدۇ
بیر مقامه ایش چاتدێ، دۇرماغێم شدید اوْلدۇ
زیر-ی-تار-ی-قلبیمدهن، اوْلدۇ ناله بیم قارداش
قلبیمی بۇ نیسگیل چوْخ، گتدی محنت و درده
جان خرابه ده وئردی، بیر بالام قۇرۇ یئرده
حالینه باخێب تؤکدۆم، گؤزیاشێ روْخ-ی-زرده
قالدێ بیکفهن دوْخت-ی-شاه-ی-مؤحتهشهم قارداش
گنج-ی-عیصمهته مدفهن، اوْلدۇ کوْنج-ی-ویرانه
آل حیدرین اشکین، دؤندهریب بۇ غم قانه
اوْل گۆل ایله ویرانه، دؤندۆ بیر گۆلۆستانه
رشک ائدهر اوْ گۆلزاره، گۆلشهنه ارم-ی-قارداش
شاعر: سعدی زمان
ائی پادیشاه-ی-ائنس-وْ-جان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
هئجرونده گؤگلۆم اوْلدۇ قان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
شامه گئدهنده جیسمیوی، عوْریان قوْیۇب گئتدیم حۆسئن
گۆنلهر اؤنۆنده قانووا، غلطان قوْیۇب گئتدیم حۆسئن
قوْیمادێلار دفن ائیلییهم، عدوان قوْیۇب گئتدیم حۆسئن
شئمرین جفاسیندهن امان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
شام-ی-غریبان تۇتماغا، قوْیمادێ قارداش اهل-ی-کین
شامه کیمین قان آغلادێم، بۇ نیسگیله ائی شاه-ی-دین
هانسێ موصیبهتدهن سنه، تقریر ائدیم تۇتماز دیلیم
بۇندان شیکایهت ائتمهرهم، ویرانه اوْلدۇ منزیلیم
چێخماز یادیمدان بۇ جفا، هرچند چوْخدۇر نیسگیلیم
گؤردۆم لبوندا خئیزهران، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
آلسان خبر گئتدیم نئجه، شامه برادهر حالی سن
ائتدیله نه جور-وْ-جفا، بۇندان سراسر حالی سن
منزیل بئ منزیل نئیلهدی، اطفاله لئشگهر حالی سن
وۇردێلا قمچی هر زمان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
هر رهگذرده شامییان، جوخه بئ جوخه دۇردێلار
سنگ-ی-شماتهت له گؤیۆل، آیینهسین سێندێردیلار
بعضی دئدیلهر خارئجی، بعضیسی طعنه وۇردێلار
گه کف زنان، گه دف زنان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
سندهن سوْرا چوْخ یانمێشام، پروانه وار اوْدلارا من
گه کوفه ده گه شامیده، گزدیم حۆسئن آواره من
گه بزم-ی-عامه گئتمیشهم، گه کوچه-وْ-بازاره من
اوْلدۇم عجب بیخانیمان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
اهل-ی-حرم یئکسهر گلیب، ماه-ی-مدینه گلمهییب
راحهت ائدیب غمدهن اؤزین، اوْل بیقرینه گلمهییب
غۆربهت مزار، اؤلدۆ قێزون، نازلێ رقیه گلمهییب
وئردی قۇرۇ یئرلهرده جان، قارداش حۆسئن گلدیم اوْیان
شاعر: دلریش
وئردون اخا بۇ چؤلـده، لـب تئشنـه جــان یارالــێ
ائی غوسلی قان یارالێ
گۆنلهر اؤنۆنده جیسمون، قالمێش عۇریان یارالێ
ائی غوسلی قان یارالێ
ائتسیـن نه چـاره زینب، بۇ بختی قــارا زینــب
تاپماز علاج زینــب، ائی غوسلی قان یارالێ
سینهنده یاره قارداش، گلمــهز نـدهن شـومــاره
ائیلیبلـــه پـاره-پــاره، یـــوْخ یـارهوه شـــومـــاره
ائی غوسلی قان یارالێ
گلدیـم کـی بلکـه بیـرده، نعشون چکیـم کناره
قلبیمده قالدێ حسرهت، ائی مئهریبان یارالێ
ائی غوسلی قان یارالێ
جــور-وْ-جفــادهن اعــدا، هــرگیــز دئمــه دوْیـۇبــلار
اهل-ی-حرهمی بیربیر سن تک حۆسئن سوْیۇبــلار
چــۆن مـوْرغ-ی-بـال بستـه، بـیآشییــان قـوْیۇبـلار
حئیـران چـؤلـۆ گـزهرلــهر، بـــیآشییـــان یـارالــــێ
ائی غوسلی قان یارالێ
بــۇ چـؤلده ظــۆلـم الیلــهن، پـرقاریمیـز پوْزۇلـدۇ
سنسیز قطـار-ی-زینب، شامه طرهف دۆزۆلـدۆ
قالدێم ویصاله حسرهت، الیـم سنـدهن اۆزۆلـدۆ
اوْلسـۇن بۇ اهل-ی-بئیتـه کیـم پاسبـان یارالێ
ائی غوسلی قان یارالێ
هانسێ موصیبهتیمدهن ائیلیـم، سنه شیـکایـهت
بیر یان غم-ی-فراقون، بیر یانـدا درد-ی-غـۆربـــهت
آیا روادی گؤرسیـن، زینـب بــۇ نـوعــی فـۆرقـــهت
قارداش دییهنده وۇرسۇن، شئمر-وْ-سنان یارالـێ
ائی غوسلی قان یارالێ
بیر یاندا باشدا قارا، لئیلایئ موضطهر آغلار
بیر یاندا نوْ عروسی، بییــار-وْ-یـاوهر آغـلار
بیر یانــدا امکلثــوم زار-وْ-مـوْکــهددهر آغـلار
اوْج ائیلـهییـب سمایــه، آه-وْ-فغـان یارالـێ
ائی غوسلی قان یارالێ
بیر لحظــه ایستیراحـهت، یــوْخ کوفییـان الینــدهن
طاق اوْلدۇ صبر-وْ-طاقهت، شئمر-وْ-سنان الیندهن
قــان آغــلارام همیشــه، بــۇ ساریبــان الینـــدهن
ائتـدی سیتـهملـه بــاجـۇن، چوْخ باغرێقـان یارالێ
ائی غوسلی قان یارالێ
کـرب-وْ-بـلاده قـارداش، دۆشــدۆ بــلایــه باشـۇن
وۇردۇلا اهـل-ی-کینـه، نـوک-ی-جیـدایـه باشـۇن
مۆشکۆلدو گئتسه امما، خلوهت سرایـه باشـۇن
اوْلسـا تنـــور ایچـینــده، گــر میهـمــان یــارالــێ
ائی غوسلی قان یارالێ
باشۇن جیداده گئتسه، بازار-ی-شامـه گللـهم
گر چێخسالار تمامهن، شاه اهلی بامه گللهم
آپارسا شئمر باشۇن، گر بزم-ی-عامـه گلـلهم
هـر یئـرده وار سنیلـه، بــۇ کـاریــوان یـارالـــێ
ائی غوسلی قان یارالێ
دلریش! حۆسئن قاپێسێ، دار-وْ-الامان اوْلۇبـدۇر
گۆن تک بۇنۇن شوعاعیع بیشک عیان اوْلۇبـدۇر
بۇ نـوحه بـزم-ی-غـمـده، وئـرد-ی-زبـان اوْلۇبـدۇر
وئردیـن عجب بۇ چؤلده، لب تئشنه جـان یارالێ
ائی غوسلی قان یارالێ
شاعر: دلریش