پیشــوای آزادگان

وبلاگی با موضوع عاشورا

پیشــوای آزادگان

وبلاگی با موضوع عاشورا

حضرت علی اصغر(ع) و آناسێ رباب

اوْد یاپێشدێ سینه‌مه، لب‌لروندان اصغریم

بوْشلا دؤشله‌ریم، اؤپۆم اللروندان اصغریم

 

قوْی سارالمێش عارضون سینه‌مه یاپێشدێرێم

اوْدلۇ یۆز گۆزۆنله، بیر سینه‌می آلێشدێرێم

کۆسمه منّتون چکیم، قوْی سنی دانێشدێرێم

لذّت ائله‌ییم شیرین دیللروندان اصغریم

 

من نه قدری قلبیمی غۆصصه‌ده‌ن اوْوۇشدۇرۇم

لب‌لرون نئجه قۇرۇ دؤشله‌ریمه یوْوۇشدۇرۇم

صبحه‌جک گره‌ک بئله وقتیمی سوْوۇشدۇرۇرم

بلکه صبح اوْلا فرج داوَروندان اصغریم

 

ایلده‌ن آرتێق اوْلدۇ بۇ آخرین گئجوْن منه

اوْلمادێ دیلون اوْغۇل یاننام آغلارام سنه

آخ نئجه دییه‌نمه‌دۇن چاره، یاندێم آی ننه

حشره‌جک یانام گره‌ک نیسگیلوندان اصغریم

 

چوْخ اۇزاندێ از قضا، صبح اوْلۇب همان گئجه

گلدی تیر-ی-«حرمله» چاتدێ قالمادێ گئجه

قان ایچینده اصغرین گؤردۆ بینوا نئجه

وای دئدی نه قان سۆزۆر تئللروندان اصغریم

 

هر گۆل اکدیم ای گۆل! گۆلۆستانه سرمه‌دیم

یاز گؤرۆب آیاز گؤرۆب بیرجه شاخه درمه‌دیم

پرپر اوْلدۇ گۆل بالام، مخمل اۆسته سرمه‌دیم

توشه اخذ ائده‌نمه‌دیم گۆل پروندان اصغریم

 

هانسێ سۆد امه‌ر یئتیب بئیله نکته‌سنجییه

قاتلیله روبرو قوْیدۇ پنجه-پنجه‌یه

یاخشێ طاقت ائیله‌دۇن اوْخ وئره‌ن شکنجییه

وئر اجازه من اؤپۆم حنجروندان اصغریم

 

تئشنه‌لیک آغارتدێ گۆل صورتون ایپک کیمی

باغرێنا باسێب آنوْن هئی سنی اۆره‌ک کیمی

ایندی قانلێ صورتون رنگ آچێب چیچه‌ک کیمی

گۆل یۆزۆن صفالیدی، پئکروندان اصغریم

 

باخسا «حرمله» دئدیم قصّه‌ی-ی-درازیوه

نرم اوْلار یاواش-یاواش قلبی سوز-وْ-سازیوه

باغلێ گؤرسه قوْللارۇن آتماز، اوْخ بوْغازێوه

شرم ائده‌ر اوْ باغلانان شهپروندان اصغریم

 

قوْشار: استاد رحیم منزوی اردبیلی

ایکی روباعی استاد منزوی‌دن

خزان وۇرۇب گۆل تک چمنده سوْلدۇن

بۇلۇت کیمی سپهر-ی-غمده دوْلدۇن

بؤیۆک ننوْن سنی قوْناق چاغێردێ

گئتدۇن بالا مُحسنه یوْلداش اوْلدۇن

***

توان یوْخدۇ دیلیمده، قدرت یوْخدۇ بئلیمده

گل دادیمه ابوالفضل، بالام قالێب الیمده

غۆصصه یئتیب امامه، طاقت یوْخۇم قییامه

خجالتم سن کیمی، گئده‌نمیره‌م خییامه

 

شاعر: استاد رحیم منزوی اردبیلی

حضرت علی اصغر(ع) نوحه‌سی- 2

قـوْیـارام مـزاره اصغـر سنــی تا قییامت اوْلسۇن

بوْغازۇن بیچیلدی باری، بدنون سلامت اوْلسۇن

 

بیلیره‌م اگر بۇ چؤلده، سنی قوْیماسام مزاره

آت آیاغێ آلتدا نعشون، اوْلار اوْندا پاره-پاره

وۇرۇلار باشۇن جیدایه، یێخێلار ائویم دوباره

دگیله‌م ریضا عربده، بئله بدعت عادت اوْلسۇن

 

اوْخ آتان گؤرۆم شل اوْلسۇن، بۇ قده‌ر شقاوت اوْلماز

هدف ائیله‌ییب بوْغازۇن، بئله بیر عداوت اوْلماز

بوْغازۇنداکی یاروْن تک، گؤرۆره‌م جراحت اوْلماز

نئجه تاب ائدیم نه نوعی، اۆرگیمده طاقت اوْلسۇن؟

 

سنیله‌ن گره‌ک قوْیام من، اوْ قده‌ر دوْداق دوْداقه

تؤکۆله سرشگ-ی-چشمیم سؤنه آتش-ی-علاقه

اوْ قده‌ر اؤپه‌م گره‌ک دل، یئته حدّ-ی-اشتیاقه

منه شهد-ی-ناب-ی-مقصد آناوا نیابت اوْلسۇن

 

شُهداده‌ن اوْلسۇن اصغر، گره‌ک عالی امتیازون

اوْدۇر ائیله‌ره‌م زیارت، اؤپه‌ره‌م بۇ گۆل بوْغازۇن

قوْیارام یئره جنازوْن، قێلارام اؤزۆم نمازۇن

سنه امتیاز-ی-عالی، منه‌ده عبادت اوْلسۇن

 

قوْیاجاخلا دفن ائده‌نده، سنی سینه‌مه دۇباره

سنیله‌ن گره‌ک یئته‌م من، شرف-ی-حضور-ی-یاره

الیم اۆسته من آپاررام، سنی مجلیس-ی-نیگاره

گره‌ک عاشئقین الینده، گۆل-ی-باطراوت اوْلسۇن

 

خوْش اوْلار تفاخر ائیله‌ر، آنالار اوْغۇل سؤزۆنده‌ن

دانێشانمادۇن سن امّا، آناوێن اۆره‌ک سؤزۆنده‌ن

سنی گؤرسه من گؤره‌ن تک، گئده‌ر اوْندا اؤز اؤزۆنده‌ن

اوْدۇ قوْرخۇرام غموندان، آناوا هلاکت اوْلسۇن

 

آناوێ مذمّت ائتمه، خط-ی-غم چکیب نشاطه

یۆزۆوی خراش ائدیردۇن، قوْیۇب اللرون قماطه

دوْلاشێب قماط بندی، سنی ائیله‌ییب احاطه

ال-آیاق چالانمێسان تا، سنه مرگ راحت اوْلسۇن

 

دم-ی-حشر اوْلاندا نعشون، الیم اۆسته ساخلارام من

قانێوێن بهاسین آللام، هامێنێ باغێشلارام من

سنه هر کیم آغلایێیدێر، گره‌ک اوْندا آختارام من

اوْلارا بۇ پاک قانۇن، سبب-ی-شفاعت اوْلسۇن

  

قوْشار: استاد رحیم منزوی اردبیلی

حضرت علی اصغر(ع) نوحه‌سی- 1

بالام اوْخلانێب، الیمده سپه-ی-ظلامه یا ربّ

نـه یـۆزیلـه بــۇ بـالانێ، آپـارێم خییامـه یا ربّ

 

گؤرۆنۆبدۆ هانسێ شمسون بئله بیر شهاب الینده؟

سـۆد امــه‌ر بــالا آتــانێــن ائــده پیـــچ-وْ-تـاب الـینده

نئجـه گــؤر خســوفــه یئتـــدی قمـــر آفـتــاب الینـده

بــۇ هـلالیـم ائتــدی سئیـریـن یئتیـریب تمامـه یا ربّ

 

دَگیب اوْخ ائدیب تهیّه بوْغازێندا یاره-یراه

قوْلۇما گئچیب بوْغازێن، ستمیله یاره-یاره

آپارام اگر خییامه، بئله حلقی یاره-یاره

آناسێ ربابون عمری یئتیشه‌ر تمامه یا ربّ

 

منی پیر ائدیبدی دوران آلێب اکبری الیمده‌ن

داخێ وئرمیشه‌م بۇ چؤلده هامێ یاوه‌ری الیمده‌ن

الی یوْخ گله ابوالفضل، آلا اصغری الیمده‌ن

وئره لااقل تسلّی من-ی-تلخکامه یا ربّ

 

سپیره‌م سمایه قانێن، اوْلا ساق-ی-عرشه زینت

دم-ی-حشر اوْلۇنجا بۇ قان، قالا عرشیده امانت

قۇرۇب عدل دادگاهین، ائده‌سن اؤزۆن قضاوت

وئره‌سن عذاب-ی-آتش، سپه-ی-لئامه یا ربّ

 

بوْغازێندا یاره گۆل تک، نئجه گؤر اوْلۇبدۇ خندان

نفسین آلێب وئره‌نده، یاراسێ وئریر قێزێل قان

الیم اۆسته شیرخواریم، ال-آیاق چالێر وئریر جان

ائله‌ییر اثر بۇ حالی، دل-ی-خاصّ-وْ-عامه یا ربّ

 

نه قده‌ر منه مصیبت وئره یۆز دؤزۆب دایاننام

نه قده‌ر منه بۇ لئشگه‌ر وۇرا یاره سهل ساننام

ولی من بۇ شیرخواره، بالاما باخاندا یاننام

دئییره‌م ندیر گۆناهی، نئدیب اهل-ی-شامه یا ربّ

 

دیــل آچـانـــدا احتـجــاجــه، دلــه التهـاب گلـــدی

اۆره‌گیم آلێشدێ گؤزده‌ن، یۆزه اشگ-ی-ناب گلدی

بالاما سۇ ایسته‌دیم من، اوْخۇلان جواب گلدی

همین اوْخ یئتیردی عهد-ی-اَزلی ختامه یا ربّ

  

قوْشار: استاد رحیم منزوی اردبیلی

حضرت علی اکبر(ع) و رقیّه

قـوْی ائـدیـم نظـر دوْیـۇنجا، بئله مه جماله قارداش

اوْخۇیۇم «و اِن یَکاد»ی، سوْرا گئت جیداله قارداش

 

اوْخۇسام «و اِن یکاد»ی، اوْلۇسان مصون خطرده‌ن

گؤرۆنۆبدۆ چوْخ کرامت، اوْ کلام-ی-مختصرده‌ن

اثری خواصّی ساخلار، سنی چشم-ی-بدنظرده‌ن

ظفر-وْ-نظر یئتیشمه‌ز، بئله خطّ-وْ-خاله قارداش

 

یئتیریبدی چوْخ بیلیرسن، سنه مُرغ-ی-دل علاقه

بئله سنده راضی اوْلما، یانام آتش-ی-فراقه

علی ایندیکی گئدیرسن، منی بیرده آل قۇجاغه

اؤپۆم اییله‌ییم جمالۇن، یئتیشیم ووصاله قارداش

 

علی نازیمی چکه‌ردۇن، کیمه ایندی ائیله‌ییم ناز

باجێ قارداشێن آدێلا، اوْلۇ دهریده سرافراز

گئده قارداشێ الینده‌ن، باجێنێن جلالی اوْلماز

پوْزۇلار جلال-وْ-جاهی، یئتیشه‌ر زواله قارداش

 

آناما گلیب دوباره، ائله خئیمه ده نیظاره

گؤر اوْنۇ نئجه فراقون، گتیریبدی آه-وْ-زاره

گلیب ایندی وئر تسلّی، اوْ بلاکئشه دوباره

گئدیسه‌ن بیر آز دانێشدێر، اوْنۇ لامحاله قارداش

 

سفر اۆسته خوْشدۇ قرآن، ائده‌سن اگر حماییل

اوْلا مُصحف-ی-پیمبر، سنه هر بلاده حاییل

گؤره وار یانۇندا قرآن، ائده بلکه رحم قاتیل

سنی عفو ائده کتاب-ی-حقّ-ی-لایزاله قارداش

 

یوْلا دۆشسه هر مسافر، بئله رسمیدێر برادر

سفر اۆسته آغلامازلار، کی مباد اوْلا مکدّر

باجێلار دعا ائده‌رلر، دالێسێجا سۇ سپه‌رلر

سۇ یوْخۇمدۇ ائتمئییم من، نئجه آه-وْ-ناله قارداش

  

قوْشار: استاد رحیم منزوی اردبیلی

خانێم زینب قارداشێنا نوحه دئییر

سجده‌گاه-ی-عئشقه سالدۇن، قانلێ جانـمازی قارداش

نـه بـابـام قێلێـب، نـه جددیم، سن قێلان نمازی قارداش

 

ایـمتـحـانیوی گـؤگ اهلـی، گؤرجـه‌گین نوا ائدیبله‌ر

خئیـمـه‌ده‌ن سـن آیرێلانـدا، زینبیـن دوعـا ائدیبلــه‌ر

بــۇ نمـازیــوه ملـه‌کلــه‌ر، حتمــه‌ن ایقتیـدا ائدیبلـه‌ر

اللریـن اؤپـۆب، تاپێـرلار، عالـی ایمتیـازی قارداش

 

عاشیق ائتسه سجده سن تک، ذوْق اۆزیلـه لا ینــامه

اؤلســه‌ده نمــازی کسمــه‌ز، تــا یئتیــرمییــه تمـامـــه

سجـده ده کســه‌رله بـاشێـن، ذیکـرینـه وئره‌ر ایدامــه

یئـرده باشـلاسـا، جیــداده قـۇرتـارێــر نمــازی قارداش

 

قــان وئــره‌ر دامـارلارۇنـدان، جـددیمیـز اؤپــه‌ن بوْغــازێن

ســۇ تاپێلمــاسا اوْ قـانـدان، آلسـان آب-ی-دسته‌مازین

لاجــرم تیــه‌ممــوْم ائتمــه‌ک سێنــدێرێـردێ ایمتیـازیـن

عاشیقیــن سـۇ اوْلمـایانـدا، قاندێ دسته‌مازی قارداش

 

یا غفـور اگــه‌ر چـاغێـرسان، حشـریـده بــۇ حنجـه‌ریله‌ن

دوزه‌خی خموش ائده‌رلـه‌ر، لۆطف-ی-حی‌یئ داوه‌ریله‌ن

عاله‌مـی باغێشلادێـرسان، بـۇ کسیلمیـش الـلـ‌ریلـه‌ن

عئـزز-وْ-نـاز اوْلـۇر سراسه‌ر، شـأنـووۇن نییـازی قــارداش

 

خئیمه‌له‌رده سن کی دۇردۇن، غرق ایدیم بۇ گؤز یاشێمدان

چێخــدێــم ائیلییـــه‌م حیمایــه‌ت، اؤز یارالــێ قارداشێمدان

کؤینــه‌گــون سـوْیانـلار آلـدێ، کؤهنه معجـه‌ری باشێمـدان

غـاره‌ت ائتدیلـه‌ر، حـریـم-ی-قوْدس-ی-عئزز-وْ-نازی قارداش

 

شئمـری سینـه‌ن اۆسته گؤردۆم، حسره‌‌تیم اۆره‌‌کده قالدێ

کئشمه‌کئش ائدیب یێخێلدێم، بیلمـه‌م ایش نه یئرده قالدێ

بیـر زامـان باخێب نـه گــؤردۆم، نئیـزه ده سسیـن اۇجالـدێ

آلــدێ ایختییــاری الــده‌ن، نغمـــه‌یئ حئـجــازی قــــارداش

 

بیلمیـره‌م نه سؤز دئمیشدی؟ شئمره اوْل حبیب-ی-داوه‌ر

اؤلـــدۆرۆردۆ ال تـــاپــانـــدا، خێــــردا قـێــــزلارێ بـــــراده‌ر

قـــوْللارێــم قــاباغــا وئـــردیـم، رحمـه گلمــه‌دی اوْ کافـه‌ر

قمچــی الــده پـرشیکــه‌ستـه، ائتـدی شاهبــازی قارداش

 

قتلگــاهیــوه باخانـــدا، قلبیــم اوْلــدۇ غۆصصـه‌ده‌ن قـان

داشــلارێ کنـــاره آتدێــــم، پئیکـــه‌رون اوْلا نـــۇمــایــان

بیلمــه‌دیــم وره‌قلـه‌نیبــدیر، جیلـدده‌ن چێخێبـدێ قـۇرآن

زولفیمیله اؤرتۆم ایندی، قوْی بۇ کشف-ی-رازی قارداش

  

شاعر: استاد رحیم منزوی اردبیلی

بۇرا منه وطندی زینب

بــۇ بـلا چـؤلــۆ، حسینــه ابــدی وطـنــدی زیـنـب

آغاران ساچۇن بۇ چؤلده، من اۆچۆن کفندی زینب

 

من اۆچۆن خبر وئریبدیر بۇ یئری بابام پیمبر

دئییب آدلارێن باشێمدا اوْلاجاق نئچه دلاور

آنادان اوْلان گۆنۆمده منه آغلایێب اوْ سرور

بۇیۇرۇب هایاندێ قبریم، کفنیم نده‌ندی زینب

 

بۇ چؤله بابام علی‌نین اوْ زامان دۆشۆب گذاری

گؤتۆرۆبدۆ توْپراقێندان، ائدیب اشک-ی-چشمی جاری

بۇیۇرۇب حسین قانێلا، اوْلۇ بۇ یئر آبیاری

اوْدۇ مو به مو قضیّه، من اۆچۆن عَیاَندی زینب

 

ائله کی سۇ واردێ قانێم اوْلۇ کیمیا بۇ تُربت

کَفنینده کیم گتیرسه، اوْنۇ قبره وقت-ی-رحلت

ملک-ی-عذاب گؤرسه، قایێدێب گئده‌ر خجالت

یۆزۆ آغ دی کیم بۇ عئشقین، اوْلا پایبندی زینب

 

چاغێراندا اکبریمله‌ن منی بۇ مینای اعظم

باخێب آغلادێ دالێمجا، باجێ چشم-ی-آب-ی-زمزم

دئدی گئتمه بی‌وفادن یۆزۆ قاره نهر-ی-علقم

ولی نئیله‌ییم بۇ امر-ی-حقّ-ی-ذوالمنندی زینب

 

بۇرا کعبه‌ی-ی-ولادیر، وارێدێر گؤزل رَویه

نه نماز-ی-دست بسته، نه دعای با تقیه

بۇ چۇخۇر یئره نظرگاه، اوْلۇ تلّ زینبیه

باخان عرض ائده‌ر خدایا، نئجه شیرزن دی زینب

 

کیمه قبرون اوْلسا گیزلین، ائده‌جک یقین سۇراغێن

سنی آختاران گره‌کدیر، اؤپه کربلا رواقین

آلاجاق گۆلۆن اؤز عطرین، اگر اییله‌سه بۇداغێن

بیله‌جک سنینده روحون منه هموطن‌دی زینب

 

منی کیم زیارت ائدسه، تاپاجاق ره-ی-اصولی

ائله بیل ائدیب زیارت نئچه یوْل بابام رسولی

وئره کیم قسم سنینده آدۇوا آنام بتولی

تاپاجاق شفا آدۇنلا، دل-ی-دردمندی زینب

 

دئییسه‌ن بابام وۇراردێ اۇجا یئرده خئیمه‌گاهی

اوْنا بنزه‌مز حسین‌ین پوْزۇلا، جان جلال-وْ-جاهی

نئیله‌سین اوْ شه کی یئتمیش ایکی فرددیر سیپاهی

هله بۇ آز عده‌نینده بیری سۆد امه‌ندی زینب

 

سنه ای بتول-ی-ثانی نه زاماندێ نوکرم من

نقه‌ده‌ر اۇجالسا شأنیم گینه «منزوی»‌ترم من

اوْلا کربلا نصیبیم رفقانی سسله‌ره‌م من

دییه‌ره‌م بۇ تلّین اۆستۆن الی باشدا اندی زینب

 

قوْشار: استاد رحیم منزوی اردبیلی

بۇرا نئینوادی زینب

بۇرا نئینوادی زینب، بۇ مکان نواسیز اوْلماز

آدێ کربلا اوْلان یئر، بیلیره‌م بلاسیز اوْلماز

 

بۇ زمین-ی-پاکه قانێم وئره‌ر آیرێ بیر اثرلر

سوْرا قانلێ تُربَتیمده‌ن گۆل-ی-آرزو دره‌رلر

اؤپۆب ال به ال جاهاندا، اوْنۇ تُحفه گؤنده‌ره‌رلر

اوْلا هر مریضه قیسمت، مرض-ی-شفاسیز اوْلماز

 

من اؤزۆم خلیل-ی-عئشقم، بۇرادۇر مینای-ی-عئشقیم

اوْ فرات-ی-زَمزَمیمدیر، بۇ مکان صفای-ی-عئشقیم

بۇ گۆل اۆزلۆ اکبر اوْغلۇم، اوْلاجاق فدای-ی-عئشقیم

کی خلیل اوْلان میناسیز، بۇ مینا فداسیز اوْلماز

 

بۇ مکاندا سن قوْناقسان، منیم اصل-ی-مسکنیمدیر

بیلیره‌م ندیر حدودی، هارا عئین-ی-مدفنیمدیر

باخ اوْ تلّ سنده‌ن اؤترۆ، بۇ چۇخۇر مکان منیمدیر

هارا سالک-ی-طریقت، گئده رهنماسیز اوْلماز

 

اوْ فراتی کی گؤرۆبسن، بیزه گؤرسه‌دیر سییاهه

منی سسله‌ییر یئتیرسوْن، سؤزۆنۆ بۇ بی‌پناهه

کی گلین بیر آز سۇیۇمدان، آپارۇن اوْ خئیمه‌گاهه

دوْلانار موباح اوْلان سۇ، ستم-وْ-جفاسیز اوْلماز

 

اۇجالێب سسی فراتین، ولی خئیلی باکنایه

سۇیۇنۇ تعاریف ایستیر، ائده سۆد امه‌ر بالایه

کی گل ایچ نقدر ایچیرسن، سوْرا ائیله‌مه گیلایه

قده‌غه‌ن اوْلاندا گلسه‌ن، بوْغازۇن یاراسێز اوْلماز

 

باجێ من کی شیش جهات-وْ-دوجهانه پادشاهم

گره‌ک آلتێ گوشه بیر قبر، ائده‌لر منه فراهم

اۆره‌گیم چوْخ ایستیر اوْردا یاتاق اکبریله باهم

ائله بیر مزاریم اوْلسا، بئله مه لقاسیز اوْلماز

 

باجێ منده‌ن اؤترۆ «شئمره» سن اۇجاتما دست-ی-حاجت

منی خنجر آلتدا گؤرسوْن، اوْنا ائیله‌مه سماجت

دم-ی-خنجره ال آتما، الۇن ائیله‌مه جراحت

ائله نطفه‌ی-ی-زنانین الی چۆن خطاسیز اوْلماز

  

قوْشار: استاد رحیم منزوی اردبیلی

استاد رحیم منزوی اردبیلی

استاد منزوی 

اردبیل، خاستگاه تشیع و مرکز تجلی شور و عشق حسینی، از قرن‌ها پیش پاسدار میراث گران‌قدر فرهنگ عاشورایی بوده و این فرهنگ در اعتقادات مذهبی مردم این سامان عمیقاً ریشه دوانیده است و عشق به امام حسین(ع) در دل هزاران اردبیلی جای گرفته است که نمود بارز آن را می توان شاعران حسینی این منطقه دانست.

در اردبیل از شاعران و سخنوران توانا که در مورد فرهنگ عاشورا شعر سروده‌اند استادان بزرگوار مرحومین شمس عطار اردبیلی، بیضای اردبیلی، تاج الشعراء یحیوی، مضطر، انور اردبیلی، منزوی، ذاکر، شایق، ناطق، میرزا صدرالمالکی، کاتب، حاج مختار نخستین، رحمان نیک‌نژاد، نادر جلیلی‌وند، استاد بهجت خامه‌یار، مطلع، ناصر آزاد، عاصم کفاش، صدیف بختیاری، غمگین الحسینی و... آثار دلنشین خود را در دفتر عشق حسین(ع) ثبت کرده‌اند، که ما از میان این عاشقان حسین(ع)، ذیلاً به گوشه هایی از زندگی استاد مرحوم رحیم منزوی اشاره خواهیم داشت:

رحیم منزوی اردبیلی فرزند اسدالله در محله سیدآباد اردبیل به سال ۱۳۱۶ دیده به جهان گشود؛ وی یکی از شاعران نام‌آور عاشورایی است؛ از آثار وی می‌توان به کتب ذیل اشاره کرد:

نهضت حسینی،

آمال منزوی،

آثار منزوی،

ایثار منزوی،

صد سینه‌زن،

صد قافیه،

صد منظره،

صد زمزمه،

صد مرثیه،

آلام منزوی.

استاد منزوی از دوران کودکی در پرتو شرکت در مجالس سوگواری سالار شهیدان کربلا، به شبیه خوانی و تعزیه گردانی می پرداخت. اولین شعر را در سن 9 سالگی سرود و مرگ مادرش در همان ایام ذوق شاعرانه او را تثبیت کرد. فضای عاشورایی شهر در سال 1326 به بعد او را به نوحه سرایی سوق داد. در پایان تحصیل وارد ارتش گردید. در مراغه از محضر آیت الله سید جواد مجتهد کسب فیض کرد و دروس اسلامی را فرا گرفت. بعد از هفت سال از ارتش استعفا کرد و مدتی بعد به رانندگی پرداخت. استاد با اینکه بر اخبار و احادیث و روایات مذهبی احاطه داشت لیکن سروده هایش را از تفضلات الهی می دانست.

در مورد شاعر دل‌سوخته اردبیل مرحوم رحیم منزوی و سبک نوحه وی حرف‌های زیادی می توان گفت که البته باید اهل خبره به این مورد بپردازند. وی دارای سبک خاص ادبی بوده و در نوع خودش بهترین و فاخرترین آثار را آفریده است؛ معمولاً در سروده‌های ایشان کلمات فارسی و عربی نسبت به سایر نوحه‌ها کم‌تر است و شور و جوشش عشق را در سروده‌های ایشان به وضوح می‌توان دید. وی در زمانی اشعار خود را سرودند که مداحی ترکی با حضور و پیدایش مداحان بزرگی چون حاج سلیم مؤذن زاده اردبیلی، حاج داود علیزاده، حاج جواد رسولی و حاج محمدباقر تمدن و... به تمام لایه‌های اجتماع رسوخ کرده و گسترش فراوانی یافته بود؛ و درست در چنین زمانی است که سروده‌های ناب و بی‌بدیل استاد با اجراهای بی نظیر مداحان بزرگ مخصوصاً استاد سلیم مؤذن زاده اردبیلی که با توانایی تمام و مطابق با دستگاه‌های موسیقی انجام می‌گرفت، مورد استقبال قرار می‌گیرد.

کاست «اکبره باخ، اکبره باخ» حاج سلیم که تماماً سروده‌های مرحوم منزوی بود، شاهکاری در ادبیات عاشورایی می‌باشد؛ شعری با قالب نو و خلاقیت تمام و اجرایی زیبا، توام با خلاقیت استاد سلیم مؤذن زاده، و واقعاً می‌توان گفت که این اثر بی‌نظیر بوده و هست و باعث شروع سبک جدیدی در مرثیه‌سرایی و مداحی ترکی گردید.

در مورد شخصیت مرحوم منزوی نقل است که ایشان درباره مضامین و حتی کلماتی که در سروده‌هایش به کار می‌برد، بسیار حساس بود و اشعارش را در حال و هوای عاشورایی می‌سرود، حتی می‌گویند که برای سرودن شعری در مورد حضرت رقیه(س) مسیری خاردار را که نسبتاً هم طولانی بود، چندین بار با پای برهنه دویده بود تا بتواند شعر سوختن خیام و فرار بچه‌ها به صحرا را بسراید.

استاد منزوی سحرگاه روز ۹ مرداد ۱۳۷۱در پی عارضه قلبی در تهران درگذشت و پیکر پاکش به اردبیل انتقال یافته و در قبرستان بهشت فاطمه به خاک سپرده شد.

روحش شاد باد

بنی هاشیم آیێ سوْن آنلارێندا قارداشێن سسله‌ییر

گؤز تیکیبدیر سنه قارداش، دم-ی-خنجر ده باشێـم

تئــز یئتیــش دادیمـه قــوْیما، قالا اللرده باشێم

 

منـه مـیـن یـاره دَگــه، ائتمـــه‌ره‌م البتـه گیلــه

قوْلسۇز اوْلسامدا چتین دوشمنه باشێم اگیلـه

قلبیمیـن نذریـدی بـۇ بـاش قاباغۇندا کسیلــــه

گل ائـده حاجـت-ی-قلبیمـی، بـرآورده بـاشێـم

 

گر گۆلۆن شاخه‌سی صدمه گؤره، خوْش رنگی سوْلا

نــه قـده‌ر دۆز دۇتــاســان، گـۆل آخێنـار ساغـا سـوْلا

منـه ده صـدمـه یئتیـب، سیّــدی! باشـۇن سـاغ اوْلا

قالمۇرێ شاخێ سێنان گۆل کیمی پئیکه‌رده باشێم

 

دئمیره‌م قارداشۇوام، عرصه ده سرلئشگه‌رۇوام

یا الیمده عَلمیــــم واردێ عَلم پرورووام

منده گر سلطنت-ی-عالم اوْلا نوکرووام

خاکبوس اولمایێب اوْلماز در-ی-دیگر ده باشێم

 

سن بیلیر سن، سنه قارداش دئمه‌دیم اؤز باشێما

امر-ی-زهرادی کی زحمت وئریره‌م قارداشێما

گل آیاقونــــدان اؤپۆم قوْی الون السیز باشێما

اوْلا تا آخر-ی-عمرینـــــــــــده نظرکرده باشێم

 

تاپدێم اوْل گۆنکۆ ولادت من ایا شاه-ی-زمـن

اؤز قۇجاغوندا گؤز آچدێم، گۆل-ی-رخساریوه من

نوْلا ایندی یۇمۇلان وقته گؤزۆم سن گله‌سـن

عرشه ناز ائیله‌ر اوْل دامن-ی-اطهر ده باشێم

 

گل خجل ائیله‌دی دونیا سویو، سرلئشگه‌رووی

سربلند ائیله  سرافکنـــــده اوْلان نوکرووی

جان دوْداغێمدادێ، پیشواز ائیلیر لبله‌رووی

ایستیر عمرین وئره باشه، لب-ی-کوثر ده باشێم

 

من هُمای شرفم، حئیف سێنێب بال-وْ-پریم

نه الیم وار نه عمودیم، نه بیر آیرێ کَسه‌ریم

کاسه‌ی-‌ی-سر، کُلَه-ی-جنگیدی، سینه‌م سیپریم

ایستیره‌م دهریده سرمشق اوْلا هر فرده باشێــــم

 

گر چه ذیبح اوْلماغا باشێم قاباغۇندا تله‌سَــر

خنجر-ی-قاتل اسه‌نده اوْدا شوقینده‌ن اَسه‌ر

وار نه جلّادیده جرأت، نه ده خنجر ده کسه‌ر

باخما السیزدی چتین ال وئره نامرده باشێم

 

راضییه‌م قاتل-ی-بیرحم ائله سنگین دل اوْلا

پرده‌لی بیر طبـــــق ایچره باشێما حامل اوْلا

قالا بیر حاله باشێم، قان گؤزۆمــه حایل اوْلا

گؤرمییه زینبی اغیار آرا بی‌پرده باشێـــــــم

 

قۇرۇلان وقته حسین! محکمه‌ی-‌ی-عدل-وْ-جزا

هر شهید اؤز باشێ الده گله‌جک حشـــره اخا

بیر شهید السیز اگر اوْلسا، ندیــــــر چاره شها

من نه نوعی اله آللام صف-ی-محشرده باشێم

 

ای ابوالفضل لیباسین دئییشیب آل-ی-یزیــــــد

جمع ائدیب سفره‌ی-ی-احسانیله باشێنه مُرید

«منزوی» حقّ دانێشاندا ائله‌ییر حمله شدید

گوی چوگان تعدّی، اوْلۇب اللــ‌رده باشێــــــم

   

شاعر: استاد رحیم منزوی اردبیلی