مراسم پخش و روشن نمودن شمع در مساجد اردبیل دارای سابقهی دیرینهای است که در این سرزمین مقدس و کهن در روزهای تاسوعای هر سال برپا میشود. در این آئین که بعد از نماز ظهر آغاز شده و تا پاسی از شب ادامه دارد مردم حسینی و عاشق ابوالفضل العباس(ع) در اردبیل در حالیکه 41 شمع در دست گرفتهاند با گذر از محلات سنتی و تاریخی اردبیل و سرکشی به 41 مسجد این شمعها را به یاد 41 منزلگاه تاریک حضرت سیدالشهدا(ع) در رسیدن به کربلا روشن میکنند تا در روز تاسوعای حسینی با علمدار کربلا و کاروان نینوا هم نوایی کنند.
عزاداران اردبیلی به شکل انفرادی؛ خانوادگی و یا به صورت گروهی و در قالب دستههایی که متشکل از اهالی هر محله است در مراسم پخش و روشن نمودن شمع شرکت مینمایند. این مراسم در زبان محلی به نام «شام پایلاماق» مرسوم و معمول است.
افراد درحالیکه شمعهای خاموش را در دست دارند شعار میدهند: «حسن شهید، حسین شهید، اکبر شهید، اصغر شهید»، « وای حسن، وای حسین، الدخیل یا ابوالفضل» و... از خداوند طلب رحمت و مغفرت نموده به مکان مخصوصی که در راهرو و یا در فضای بیرون از مساجد و مقابل درب ورودی قرار گرفتهاند وارد میشوند و سلام و صلوات بر خاندان نبوی و نیز شهیدان عاشورا، هر کدام یک شمع روشن مینمایند.
این مراسم توسط برخی از عزاداران با پای پیاده انجام میشود و عزاداران 41 مسجد را که در محلههای گوناگون شهر و گاهی در مسافت طولانی از هم قرار دارند میپیمایند. در میان عزادارانی که شمع پخش و روشن مینمایند گاهی نوجوانان؛ جوانان سالخوردگان و... مشاهده میشوند که با پای برهنه و بدون جوراب و کفش مسیرهای بین مساجد را در سرما و گرما میپیمایند.
غروب تاسوعا در اردبیل حال و هوای خاصی پیدا مینماید و بسیاری از دستههای عزاداری پس از چندین ساعت شرکت در مراسم عزاداری و پخش شمع در مساجد گوناگون شهر درحالی به محلههای خودشان باز میگردند که هر کدام شمعی روشن در دست دارند و رجزها و شعارهای مذهبی در وصف شجاعتها و ایثارگریهای حضرت اباعبدالله الحسین(ع) و ماه منیر بنیهاشم حضرت ابالفضل العباس(ع) سر میدهند.